Rondhangende jongeren, geluidsoverlast, openbaar gebruik van alcohol en drugs, jeugdgroepen die zich de straat toe-eigenen, intimiderend of agressief gedrag. Overlast op straat komt op allerlei manieren voor en heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel in een wijk. Buurtbewoners en andere mensen die overlast ervaren, zijn meestal terughoudend om de jongeren die de overlast veroorzaken hierop aan te spreken. Escalatie en agressie liggen op de loer, en kunnen ertoe leiden dat men zich vervolgens ook niet meer veilig voelt in zijn of haar huis.
Wanneer er sprake is van jeugdoverlast wordt daarom vaak een straatcoach ingeschakeld. Straatcoaches zijn onmisbaar in wijken die te maken hebben met overlast door groepen jongeren. Hun taak is ervoor te zorgen dat het gevoel van veiligheid in een buurt of wijk toeneemt. Wilt u een straatcoach in Amsterdam inzetten? Of heeft u voor de aanpak van jongerenoverlast een straatcoach voor Amsterdam, straatcoach voor Den Haag of straatcoach voor Utrecht nodig? Neem dan contact op met Connect Security. Wij hebben ervaring met straatcoaching in een groot aantal gemeenten in Nederland.
Wat is een straatcoach?
Straatcoaches zijn een soort toezichthouders, die zich met name bezighouden met overlastgevende hangjongeren. Ze spreken hen aan op hun gedrag en vormen met hun aanwezigheid een essentiële aanvulling op het plaatselijke jongerenwerk en de politie. Een belangrijk verschil is dat een straatcoach in één of een beperkt aantal vaste wijken wordt ingezet en de straat als werkterrein heeft. Daarmee is hij of zij een bekend gezicht in de wijk, en hét aanspreekpunt voor zowel de buurtbewoners als de jongeren.
De straatcoach weet als geen ander wat er speelt in een buurt en treedt dienstverlenend en preventief op. Dat maakt hem of haar tot een onmisbaar onderdeel bij het bevorderen van de veiligheid en openbare orde in straten, buurten en wijken die problemen ondervinden met jeugdoverlast. Het antwoord op de vraag ‘wat kan en mag een straatcoach eigenlijk’ is dat ze net zoveel kunnen en mogen als iedere andere burger. Het gebrek aan speciale bevoegdheden wordt echter ruimschoots goedgemaakt door hun ervaring en kennis van de straat.
In tegenstelling tot de gemiddelde burger hebben straatcoaches namelijk een duidelijk beeld van wat er onder jeugdgroepen en jongeren leeft. Een straatcoach is bekend met de straatcultuur, staat dicht bij de doelgroep en spreekt de taal van de hangjongeren. Als gevolg van deze laagdrempeligheid wordt hij of zij sneller geaccepteerd en meer gezien als een grote broer of zus dan als iemand die toezicht houdt. Het geven en krijgen van respect is dan ook de basis vanwaaruit straatcoaches werken.
De rol van de straatcoach
Een straatcoach draagt in grote mate bij aan de leefbaarheid op straat. Dit doen ze onder meer door het gesprek aan te gaan met jongeren die overlast veroorzaken. Op deze manier proberen straatcoaches een groter gevoel van verantwoordelijkheid bij deze risicojongeren te creëren en ervoor te zorgen dat zij hun houding en gedrag veranderen. Met hun specifieke rol slaan de coaches een brug tussen welzijnswerk en politie.
Om hun werk goed te kunnen uitvoeren, onderhouden straatcoaches nauwe contacten met meerdere partners. Ze fungeren daarmee als intermediairs tussen verschillende belanghebbenden. Naast de politie, zijn dat bijvoorbeeld de gemeente of het stadsdeel, de plaatselijke instantie voor maatschappelijk werk en vertegenwoordigers van de buurtbewoners. Het aanpakken van overlast op straat beperkt zich bovendien niet alleen tot het aanspreken van hangjongeren. Om tot een structurele oplossing te komen, blijkt het soms ook noodzakelijk om de ouders van de jongeren erbij te betrekken of complete gezinnen te coachen.
Hoe werkt straatcoaching? Concrete taken en methodes
Iemand die als straatcoach werkt, doet dat niet in zijn of haar burgerkleding. Want hoewel ze dicht bij de straatcultuur staan, moeten coaches juist opvallen. Daarom dragen ze een herkenbaar tenue. Om zich te onderscheiden van de politie, boa’s en andere handhavers en toezichthouders is dit echter geen uniform. In plaats daarvan zijn straatcoaches te herkennen aan bijvoorbeeld een jas of T-shirt in een vaste kleur, met achterop een logo of de term ‘coach’ of ‘host’. Het tenue kan per gemeente of straatcoachaanbieder verschillen.
Ongeacht hun standplaats, komt het werk van straatcoaches in grote lijnen overeen. Ze worden ingezet in wijken, buurten en straten die veel of teveel overlast ervaren van jeugd- en jongerengroepen. Meldingen van jeugdoverlast komen doorgaans vanuit de buurtbewoners bij de politie of lokale overheid terecht. Op basis van de ernst en frequentie kan vervolgens worden besloten om een straatcoach in te zetten.
De straatcoach legt contact met de overlastgevende hang- of straatjongeren en spreekt hen aan op hun gedrag. Deze contacten ontstaan uiteraard niet van de ene op de andere dag. Straatcoaches investeren vaak veel tijd om het vertrouwen van de jongeren te winnen. Daarbij is het van groot belang om op een respectvolle manier contact te leggen.
Het doel is om de hangjongeren zodanig te coachen en te motiveren, dat zij besluiten om hun vrije tijd op een andere manier in te vullen. Ze moeten dus zelf inzien dat het steeds maar rondhangen op straat, in portieken, op pleinen en in of bij winkelcentra weinig zoden aan de dijk zet. Uiteraard betrekt de straatcoach ook de buurtbewoners en de in de omgeving gevestigde winkeliers erbij. Verder werkt de coach samen met de politie op momenten dat zich grote problemen met of rond de jongeren voordoen.
Indien nodig wordt ook contact gelegd met de ouders of verzorgers om een afspraak te maken voor een bezoek aan huis. Het afleggen van een huisbezoek gebeurt niet zomaar en vindt doorgaans alleen plaats wanneer een jongere het vertrouwen van de straatcoach schaadt. Bijvoorbeeld door beloften tot gedragsverbetering niet na te komen of zich anderszins niet aan de afspraken te houden. Overigens kunnen de mate, ernst en frequentie van de overlast er de reden van zijn dat al in een vroeger stadium een bezoek gebracht wordt aan huis.
Bij een huisbezoek gaat de coach of een speciale interventiemedewerker in gesprek met de ouders of verzorgers. Aan hen wordt duidelijk gemaakt dat ze hun verantwoordelijkheid als opvoeder moeten nemen en hun zoon of dochter meer begeleiding moeten bieden. Soms is het wenselijk dat de jongere zelf bij het gesprek aanwezig is, maar soms ook niet. Hier wordt rekening mee gehouden bij het inplannen van het huisbezoek.
Is het duidelijk dat de ouders niet bij machte zijn om het gedrag van hun kind te veranderen? Dan brengt de straatcoach of interventiemedewerker hen in contact met de juiste instantie. In veel gemeenten is een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) gevestigd. Deze instellingen beschikken over professionals, die hulp bieden bij uiteenlopende opvoedkundige problemen. In overleg met de ouders of verzorgers en het CJG wordt bepaald wat voor de desbetreffende jongere de beste hulpverlening is.
Straatcoaches in uw wijk
In een straat of buurt waar hangjongeren overlast en andere problemen veroorzaken, ervaren mensen een toenemend gevoel van onveiligheid. Het resultaat is dat de bewoners zich minder op hun gemak voelen. Daarnaast blijven ook bezoekers weg, wat een grote impact heeft op de middenstanders en horecaondernemers die er zijn gevestigd. Wanneer een bepaald gebied in een stad of gemeente een slechte reputatie krijgt, heeft dat dus op meerdere niveaus negatieve gevolgen.
Het aanstellen van een straatcoach zorgt ervoor dat een buurt of stadsdeel weer een aantrekkelijke leef-, woon- en werkomgeving wordt. Op basis van de aard van de overlast en hoe structureel die is, bepaalt men op welke tijdstippen en voor hoelang straatcoaches worden ingezet. Ze kunnen alle dagen van de week aanwezig zijn of alleen in het weekend. En afhankelijk van de problematiek en de situatie is een straatcoach de hele dag, ‘s middags na schooltijd of alleen ‘s avonds en een deel van de nacht aanwezig.
Ook de straten of wijken waar straatcoaches actief zijn, kunnen flexibel worden ingevuld. Zijn het vooral uitgaansgelegenheden die te maken hebben met overlast en verbale of non-verbale agressie? Dan kan men ervoor kiezen om een straatcoach voor de horeca in te zetten. Deze richt zijn of haar aandacht dan uitsluitend op gebieden waar cafés, bars en clubs zijn gevestigd. Het komt daarnaast wel voor dat de aanwezigheid van een straatcoach rond het terras van een café gewenst is. Bijvoorbeeld als op warme avonden veel jongeren en andere mensen buitenhoreca bezoeken, of wanneer zich in de buurt van het café een hangplek bevindt.
Werken als straatcoach: taken, vaardigheden en opleidingsmogelijkheden
De werkzaamheden van een straatcoach richten zich op jongeren die overlast veroorzaken. Het doel is het beperken en tegengaan van overlast, vandalisme en criminaliteit. Bijkomend moet het preventieve optreden van een straatcoach ook voorkomen dat hangjongeren naar de criminaliteit afglijden. Het takenpakket bestaat onder meer uit:
- Aanspreken van groepen jongeren
- Toezicht houden
- Optreden als vertrouwenspersoon voor hangjongeren
- Risicojongeren aansporen tot gedragsverandering
- Advies en hulp bieden aan de ouders of opvoeders van de jongeren
- Contact onderhouden met buurtbewoners en middenstanders
- Overleg met en rapportage aan gemeente en politie
De omgang met overlastgevende jeugdgroepen en straatjongeren vraagt niet alleen om een specifieke aanpak. Om te kunnen werken als straatcoach dient iemand ook over een aantal specifieke persoonlijke eigenschappen, competenties en vaardigheden te beschikken.
Voor het krijgen van respect van hang- en risicojongeren, is het bijvoorbeeld belangrijk dat straatcoaches de taal van de straat begrijpen en spreken. De coaches komen daarom meestal zelf ‘van de straat’ of zijn om een andere reden goed bekend met de leefwereld van hangjongeren en jeugdgroepen. Belangrijke eigenschappen en vaardigheden waarover straatcoaches moeten beschikken, zijn:
- Natuurlijk overwicht
- Overtuigingskracht
- Communicatief vaardig
- Goed kunnen luisteren
- In staat om te motiveren en inspireren
- Empathie
- Zelfverzekerd
- Besluitvaardig
- Duidelijke grenzen kunnen stellen
- Bestand tegen stress
- De-escalerend kunnen optreden
- Bereid om ‘s avonds en in het weekend te werken
Er bestaat geen daadwerkelijke opleiding tot straatcoach. Gemeenten die een straatcoach vacature aanbieden, kiezen bij de invulling daarvan vaak voor een ervaringsdeskundige of iemand die reeds dicht bij de jongeren staat. Voor wie straatcoach wil worden, kan het dus een pre zijn om een opleiding in jeugd-, jongeren- of welzijnswerk te hebben afgerond. Daarnaast kan het nuttig zijn als men een opleiding tot beveiliger heeft gevolgd. Want hoewel er duidelijke verschillen zijn, bestaat er toch ook de nodige overlap tussen de werkzaamheden die men verricht als straatcoach en in de beveiliging.
De voordelen van straatcoaching voor bewoners, organisaties en de samenleving
Het inzetten van straatcoaches brengt veel voordelen met zich mee. Ten eerste zorgt het ervoor dat de gevoelens van onveiligheid in een bepaalde buurt, straat of wijk afnemen. Bewoners en vooral ook ondernemers in als onveilig te boek staande wijken, hebben er veel baat bij als de veiligheid aantoonbaar toeneemt. Het gebied wordt hierdoor namelijk aantrekkelijker om te winkelen of uit te gaan.
Meer veiligheid door het aanstellen van een straatcoach leidt tegelijkertijd ook tot een betere leefbaarheid. Buurtbewoners ondervinden minder verbale agressie en intimidatie. Verder nemen het vandalisme en de daarmee vaak gepaard gaande verloedering af, wat een positief effect heeft op het straatbeeld en op hoe mensen hun leefomgeving ervaren. Daarmee is de samenleving ook minder geld kwijt aan het herstellen van schade ontstaan door vandalisme.
Straatcoaches in actie: inspirerende voorbeelden en succesverhalen
Verspreid over het land zijn er diverse met name grote steden waar straatcoaches worden ingezet. Wij stellen een tweetal succesvolle organisaties die zich bezighouden met de bestrijding van jeugdoverlast aan u voor.
SAOA
In de gemeente Amsterdam is de Stichting Aanpak Overlast Amsterdam of SAOA actief. SAOA bestaat sinds 2006 en stelt zich ten doel jongerenoverlast op een daadkrachtige en slagvaardige manier aan te pakken. Daarbij richt de stichting zich in het bijzonder op jeugdgroepen die de sociale normen overtreden. De straatcoaches van SAOA weten met welke problemen deze groepen te maken krijgen en werken zeven dagen per week door heel Amsterdam. Zo zijn de coaches te vinden in de stadsdelen en wijken van Amsterdam en Diemen, maar ook in horeca- en uitgaansgebieden als de Wallen en het Rembrandtplein.
De aanpak van straatoverlast door SAOA gebeurt op basis van twee belangrijke pijlers, namelijk:
- Op straat aanwezig zijn
- Huisbezoeken aan gezinnen
Direct reageren en adequaat ingrijpen zijn kenmerkend voor de manier waarop SAOA overlast aanpakt. Bij een melding, gaat er zo snel mogelijk een straatcoach op af. Deze zoekt op een respectvolle manier contact met de jongeren. Als dit op termijn niet tot een afname van de overlast leidt, worden de gezinnen waaruit de overlastgevende jongeren komen erbij betrokken.
Een interventiemedewerker van SAOA gaat langs bij de ouders om hen op hun verantwoordelijkheid te wijzen en om het gedrag van hun zoon of dochter te bespreken. Vervolgens worden er afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat deze niet opnieuw voor overlast zorgt. De straatcoaches controleren daarna actief of de desbetreffende jongere de afspraken ook echt nakomt.
Dat het beleid van SAOA zijn vruchten afwerpt, blijkt uit de cijfers. Dankzij de inzet van straatcoaches in Amsterdam is de overlast door jeugd- en jongerengroepen in de stad aanzienlijk verminderd.
Secutor
In Venray werd in 2007 de organisatie Secutor opgezet. Oprichter Yahya Hlimi was destijds werkzaam als teamleider voor beveiliging in de verslavingszorg. Hij kwam tot de conclusie dat de problemen die hij onder jongeren op straat zag het gevolg waren van verveling, cultuurverschillen, onbegrip en een gebrek aan toekomstperspectief en kansen.
Om de hangjongeren te bereiken en de overlast die zij veroorzaken te verminderen, besloot Hlimi om een project met straatcoaching te starten. Zijn aanpak wordt gekenmerkt door het gebruik van de juiste woorden en houding. Respect geven en eisen is daarbij essentieel. De straatcoaches van Secutor worden door de manier waarop zij de hangjongeren benaderen breed geaccepteerd. Tot de taken van de coaches behoren naast het voorkomen van overlast onder andere ook het luisteren naar en adviseren en sturen van de jongeren. Zo levert dit beveiligingsbedrijf een belangrijke bijdrage aan het oplossen van overlast op straat.
Secutor straatcoaches worden geselecteerd op basis van competenties als ervaring, achtergrond, opleiding, motivatie en verbale kwaliteiten. Dit laatste wordt door Secutor ‘praatkracht’ genoemd. De succesvolle en eigenzinnige overlastaanpak van het bedrijf leidde ertoe dat na Venray diverse andere plaatsen gebruik zijn gaan maken van straatcoaches van Secutor. De organisatie is in diverse plaatsen actief, waaronder Heerlen, Landgraaf, Brunssum, Venlo, Oss en Boxmeer.
Straatcoaches inhuren via Connect Security
Heeft u in uw stad, dorp of wijk behoefte aan straatcoaches? Dan kunt u daarvoor contact opnemen met Connect Security. Wij zijn een professioneel beveiligingsbedrijf, waar u terechtkunt voor een straatcoach en andere security. Met Connect Security kiest u voor ruim 20 jaar ervaring op het gebied van beveiliging en het coachen van jongeren die overlast veroorzaken.
Het bieden van maatwerk en flexibiliteit zijn voor ons belangrijke pijlers. Bij jeugd- en jongerenoverlast bekijken we dan ook per situatie hoe we dit het best kunnen oplossen. Daardoor verschilt de aanpak van plaats tot plaats. Vanzelfsprekend wordt altijd nauw samengewerkt met partners als de politie, de gemeente, de bewoners, het lokale jongerenwerk en andere lokale welzijnsorganisaties. Contact opnemen met Connect Security kan per e mail, telefonisch of via het antwoordformulier op onze website.
